Gece Fotoğrafçılığı: Yıldız Pozlama

Gece çalışma dönemi zaman zaman zor ancak sonuçları en etkileyici fotoğraf zamanlarından biridir. Özellikle “mavi karanlık” denilen güneş battıktan kısa bir süre ortaya çıkan ve mevsime göre 10 – 30 dakika arasında değişen bir sürede yapılan aydınlatılmış şehir ve bina fotoğrafları en etkileyici çalışmalardır. Bunun dışında “aktüel gece çekimi” diyebileceğimiz bir şehrin gece yaşantısını anlatan çalışmalar da yapılabilir. Ancak bunların dışında özellikle gecenin ilerleyen saatlerinde yapılabilecek özel bir çalışma alanı daha var: Yıldız Pozlama…

Yıldız çekimleri için ilk olarak şehre uzak bir nokta bulmalısınız. Pozlama süresinin çok uzun olması sebebiyle şehirden yükselen aydınlatmalar gökyüzünü aydınlatacak ve istenmeyen renklere ve aydınlatma koşullarına sebep olacaktır. Anadolu Kavağı (İstanbul) Yoros Kalesi’nde yaptığımız çekimde gökyüzündeki kırmızı tonun sebebi İstanbul’dan yükselen ışığın 470 saniye (7,83 dakika) süren pozlama boyunca gökyüzünü etkilemesidir.

Tripod

Uzun sürecek pozlamada makinenizin, objektifiniz ağırlığı, rüzgarın şiddeti, sizin deklanşöre basma gücünüz vb etkilere dayanabilecek bir tripod kullanmanız önemli. Aynı zamanda hafif olması da bir başka aradığımız özellik elbette… MANFROTTO’nun BeFreeOne ya da 3 Legged Thing’in COREY model tripodları genellikle kullandığım tripodlar oluyor…

Noise – Kumlanma Giderme

Makinenizi M (Manuel) modda kullanmanız, netliğini de M (Manuel) olarak ayarlamanızı öneriyorum. Makinenizde bulunun Uzun Pozlamada Kumlanma Giderici ya da Gren Önleyici (Long Exposure Noise Reduction) özelliğini mutlaka açmanızı öneriyorum. Noise (kumlanma) dijital makinelerde sadece yüksek ISO kullanıldığında ortaya çıkmıyor. Uzun süreli pozlamalarda da yan yana bulunan pikseller birbirini etkileyerek Noise (kumlanma) oluşmasına sebep oluyor. Bu nedenle makinenizin bir yazılım ile bunları temizlemesinde büyük fayda var. Elbette bu yazılım çekim süreniz kadar kayıt süresi ekliyor ki bu yaklaşık 30 – 45 dakika sürecek bir pozlamada oldukça uzun bir kayıt süresine denk geliyor. Yine de sonuç inanılmayacak kadar başarılı… O nedenle mutlaka bu özelliliği kullanmanız gerekiyor. Nepal seyahatim sırasında Nagarkot’ta çektiğim örnek fotoğrafın pozlama süresi 780 saniye yani 13 dakikadır. Fotoğrafa dikkatle baktığınızda Noise – kumlanmayı çok rahat göreceksiniz… Dolayısıyla sonuç hiç de etkileyici değil…

Yıldız çekimlerinde bir kaç farklı teknik uygulanabiliyor. Bunlardan birincisi tüm çekimi tek bir karede yapmak. Bunun için ISO 100 olarak ayarlanıyor. Diyafram 2,8 gibi açık bir değere getiriliyor ve pozlama süresi 10 – 15 – 20 – 30 dakika gibi sürelerle deneniyor. Örnek fotoğrafın çekim süresi 960 saniye yani 16 dakikadır. 

Süre ne kadar uzarsa yıldızların oluşturacağı çizgiler daha da uzayacaktır. Bu çekimlerde oluşabilecek iki sorun vardır: 

1) Uzun pozlama nedeniyle Noise – kumlanma oluşması.

2) Yine uzun pozlama sebebiyle gökyüzünde tam siyah yerine dokulu siyah ya da daha açık renk bir ton oluşabilir.

Bir çok dijital fotoğraf makinesi 30 dakikadan daha uzun pozlama yapmaya izin vermiyor (bir nevi sensörü koruma amaçlı olarak). Bu nedenle aynı çekimi 1800 saniye yani 30 dakika olarak yaptığımızda daha uzun yıldız çizgileri ama daha açık renkli bir gökyüzü olan bir sonuç alıyoruz. 

Çoklu Pozlama

Bu zorluklardan dolayı yıldızları ışık çizgileri olarak kaydedebilmek için farklı bir yöntem kullanmak mümkün. Bu yöntemde ISO (makinenizin performansına göre) 800 ya da 1600’e getiriliyor. Diyafram 5,6 – 8 gibi ortalama bir değerde kullanılıyor. Enstantane 30 saniye olarak ayarlanıyor. Peş peşe yapılan 80 – 100 adet çekim bir görüntü işleme programında birleştirilerek fotoğraf oluşturuluyor. Ne kadar çok fotoğraf çekerseniz fotoğrafları birleştirdiğiniz ortaya çıkacak olan yıldız çizgileri o kadar uzun olacaktır. Bu çalışmada her çektiğiniz fotoğraftan sorna 30 saniye Noise Reduction (Kumlanma Giderici) özelliğinin de çalışacağını unutmamanız gerekiyor. Fotoğrafları birleştirmek için Startrails gibi bir çok program kullanmak mümkün. 

Composite – Karma çekim

Bu yöntemi uygularken Olympus marka bir makine kullanıyorsanız şaşırtıcı bir özellik ile çalışmayı oldukça kolaylaştırabilirsiniz. Olympus OM-D serisinde EM5 harici diğer tüm modellerde (EM10, EM10 Mark II, EM5 Mark II, EM1 ve EM1 Mark II) bulunan LiveComp (Live Composite) modu ise bu çalışmayı otomatik olarak makinenin yapmasını sağlıyor. LiveComp özelliğinde makineniz yaptığı peş peşe çekimlerde sadece değişen ışıklı alanları aynı kare üzerine kaydediyor. 

Bu özellik için makineyi M (Manuel) konumuna ayarlamanız gerekiyor. Enstantane tekerleğini çevirerek en uzun pozlama süresi olan 60 saniyeden sonra LiveBulb ve LiveTime özelliklerinden sonra LiveComp seçeneğini seçiyorsunuz. Daha sonra MENU düğmesine basarak açılan ekranda bir pozlama süresi belirliyorsunuz ki ben genelde yıldız çekimlerinde 40 – 50 saniyeyi öneriyorum.

ISO’yu 400, diyaframı da 5,6 olarak seçmek böyle bir çalışma için yeterli oluyor. Netliği manuel olarak kullanmak ve sonsuza ayarlamak da bir başka dikkat edilmesi gereken nokta.

LiveComp özelliğinde fotoğraf makinesi deklanşöre bastığınızda seçtiğiniz sürede (örneğin 40 saniye pozlama ile) bir kare çekim yapıyor, daha sonra tekrar deklanşöre basmanız için ekranda uyarı beliriyor. Deklanşöre tekrar bastığınızda sizin seçtiğiniz süre aralıklarıyla (örneğin 40 saniye) sadece ışığı ve yeri değişen konuları kaydediyor. Böylece alt bölümde bulunan konu ilk pozlama ile kaydedilirken sadece yeri değişen yıldızlar kaydedilmiş oluyor. 

Olympus makinelerde bu özellikte çekim süresince 40 saniyede bir LCD ekrandan fotoğrafın oluşumunu görmek mümkün. Yıldızların oluşturduğu çizgilerin boyu istediğiniz kadar olduğunda (ortalama 45 dakika sonra) deklanşöre bir kez daha basarak çekimi tamamlıyorsunuz. 

Bu yöntemin en güzel tarafı ise makinenin bu çalışmayı 40 saniyelik tek bir fotoğraf olarak kabul etmesi. Bu sayede Uzun Pozlamada Kumlanma Giderici yazılımı sadece 40 saniyede işlemi tamamladı ve makine yeni bir pozlama için hazır hale geldi. SLR bir makine kullanıyor olsaydım yazılım 45 dakika boyunca çalışacak ve beklemem gerekecekti. 

Son bir not olarak yanınıza alacağınız bir el feneri birçok ekipmanı toplamanızda, makinenizin düğmelerini görmenizde çok yardımcı olacaktır. Aklınızda bulunsun… İyi çekimler…