Olympus ile Kapadokya

Katpatukya… Güzel atlar ülkesi… Nevşehir-Kayseri-Niğde üçgeninde yer alan Kapadokya volkanik bir bölge. Doğudaki Erciyes Dağı (3917 metre), batıdaki Hasan Dağı (3268 metre) ve Melendiz Dağları (2960 metre)’nin volkanik faaliyetleri sonucu bölge 100 metre kalınlığında lav (tüf) tabakası altında kalmış. Zamanla yamaçlardan inen sel sularının ve rüzgârın aşındırması sonucu, oluklar arasında aşınmadan etkilenmeyen ve yüksekte kalan bölümlerde “Peri Bacaları” dediğimiz oluşumlar ortaya çıkmış. Kolay işlenebilen bu tüf tabakasını oyan insanlar peri bacalarının çevrelerine ve içlerine evler, kiliseler inşa etmiş…Türkiye’nin merkezinde bulunması sebebiyle her noktadan neredeyse aynı sürede ulaşılabilen bu bölge dört mevsim etkili fotoğraflar için imkanlar verir.

Hazırlık

Tüm fotoğraf yolculuklarında olduğu gibi yolculuk öncesi hazırlıklarımızı yapacağımız çalışmalara göre yapmamız gerekir. Kapadokya’da ağırlıklı olarak doğa fotoğrafları ve doğal oluşumlar üzerine çalışmalar yapacağımızı düşünerek genel kullanım objektifleri (12–40 mm, 12–50 mm vb), kaya kiliseleri ve evler içindeki çekimler için geniş açı objektifleri (7-14 mm, 9-18 mm vb) ve gün batımları, balon fotoğrafları için tele objektiflerimizi (40–150 mm vb) mutlaka çantamıza koymamız gerekiyor. Ayrıca yıldız çekimleri ve uzun pozlama gibi fotoğraflar için tripod da yanımızda olması gereken bir ekipmandır. Genelde fotoğraf yolculuklarında Manfrotto Befree Element model tripodu tercih ediyorum. Elbette doğa fotoğraflarını düşünerek B & W marka polarize filtremi de yanıma alıyorum. 

Kapadokya’da vadiler, kaya oluşumları arasında yürüyerek en uygun çekim noktasını arayacağımızı düşünerek rahat bir yürüyüş ayakkabısı ve uygun giysileriniz olduğundan da emin olmanızı öneririm. 

Çekimler

Tuz Gölü

Bölgenin dışında olmasına rağmen özellikle Ankara tarafından karayoluyla Kapadokya’ya ulaşıyorsanız Şereflikoçhisar yakınlarında Tuz Gölü kıyısına kadar girme şansınız var demektir. Son yıllarda günbatımında da sıklıkla çekimler gördüğümüz Tuz Gölü’nde gün doğumunda da etkili fotoğraflar çekmek mümkündür. Haziran – Temmuz aylarında sular çekildiğinde gölün içerisine doğru yürüyerek ilerlemek ve suların bulunduğu alanlarda yansıma çekimleri yapmak imkânı bulabilirsiniz.  Size modellik yapacak bir arkadaşınızın da yardımıyla çekim açınızı yüksek bir nokta olarak belirleyerek sonsuz fon sağlayarak çekimler gerçekleştirebilirsiniz. 

Geniş açı objektif ve polarize filtre kullanarak bulutların da olduğu bir sabah sakin, dingin görüntüler de kaydetmek mümkündür. Bu tarz fotoğraflarda kısık diyafram değerlerini tercih etmek alan derinliğini de sonsuz hale getirecektir.

Kervansaraylar

İpekyolu zamanından kalan bu yapılar günümüzde çok iyi durumda değil, ama kalan yapılarda da etkili fotoğraf çalışmaları yapma şansı bulabiliyoruz. Ağzıkarahan Kervansarayı özellikle geniş açı objektif kullanımıyla iç bölümlerinde fotoğraf çalışmaları için imkanlar veriyor. Bu çalışmalarda yine yanınızdaki arkadaşların modelliğine ihtiyaç duyabilirsiniz. 

Tepesidelikhan Kervansarayı ise son yıllarda restore edilerek yapacağımız fotoğraf çalışmaları arasından çıkan noktalardan biri oldu. 

Dağlar

Bölgenin oluşumunda etkili olan Hasan Dağı ve Melendiz Dağları, Aksaray’dan Göreme’ye doğru giderken bir süre size eşlik edecektir. Özellikle bahar aylarında doğanın da uyanışına tanıklık edeceğiniz bu bölgede kullanacağını tele objektiflerle dağları daha yakın ve daha heybetli gösterme şansınız olacaktır. Özellikle bulutlarında etkili olduğu günlerde polarize filtrenizi kullanmayı ihmal etmemenizi öneririm. 

Tele objektifinizi dağları fotoğraflamak için kullanırken çevrede sıklıkla karşılaşacağınız koyun sürüleri de iyi fotoğraflar üretmenize yardımcı olacaktır. Bu tarz fotoğrafları çekerken yarı ters ışık koşulu, yani ışığın 45 derece açıyla karşıdan geldiği durumları tercih etmenizi ve tozun dumanın kalktığı anları beklemenizi öneririm.

Uçhisar

35 – 40 metre yüksekliğindeki bu eski kale, yörenin en büyük peribacası aslında. Eskiden şimdi dışarıdan görünen pencereler yokmuş, ancak zamanla aşınma devam ettiği için ortaya çıkmışlar ve ikiye ayrılacakmış gibi duran bu ihtişamlı yapıya ayrı bir güzellik katıyorlar. Belki de bölgeye gelince ilk yapılması gereken iş Uçhisar’a çıkmak olmalı, çünkü en tepeye ulaştığınızda tüm bölge bir anda ayaklarınız altında kalıyor. Tüm programınızı buradan yapmanız mümkün. 

Uçhisar ve çevresi neredeyse günün her saatinde etkileyici fotoğraflar verecektir. Sabahın ilk saatlerinde sıcak hava balonlarının uçuşlarını fotoğraflamaya çıktıysanız mutlaka Uçhisar’la birlikte balonları da fotoğraflayacaksınız da demektir. Bu çekimler için tele objektif kullanmanız çok yardımcı olacaktır. Arka planı öne yaklaştıran bu objektifler ile arka planda kalan Uçhisar ve balonların mesafesi azalacak ve daha etkili sonuçlar alabileceksiniz. Işığın da açılı ve yumuşak olması, sıcak tonlara sahip olması da sonucu etkili yapacaktır. 

Sabahın ilk saatlerinde Uçhisar çevresinde farklı açılar da bulmanız mümkün. Çevredeki vadileri ve tepeleri dikkatle incelerseniz bir sonraki gün çekim yapabileceğiniz açıları da belirleyebileceksiniz. Genelde vadiler ve eski yerleşimlerle birlikte Uçhisar’ı fotoğraflayacaksanız genel kullanım objektifleriniz çok işinize yarayacaktır. 

Uçhisar’dan Göreme yoluna devam ettiğinizde yaklaşık 2 dakika içerisinde yolun sol tarafında grafik değerleri oldukça güçlü bir vadi yamacı göreceksiniz… Bu noktada akşamüzeri çekim için zaman ayırırsanız ve genelde o noktada turistlere fotoğraf için poz vermeye hazır bulunan devenin sahibinden rica ederseniz, kurgu da olsa, ışığı – gölgesi – grafiği ve kompozisyonuyla güçlü kadrajlar çekebilirsiniz. 

Kızılçukur Vadisi’nden Göreme Açık Hava Müzesi’ne doğru inen yolu takip ederseniz, kıvrımlı yoldan inerken eğer yeterli tele objektifiniz varsa Uçhisar’ın farklı bir açıdan da fotoğrafını çekme şansınız olacaktır. Eğer bu inişi akşam saatlerine denk getirirseniz ve ay’ın da uygun olduğu bir dönemde bu çalışmayı yaparsanız makinenizde bulunan Üst Üste Çekim özelliğini de kullanarak yine farklı bir fotoğraf oluşturabilirsiniz. Olympus makinelerde Multiple Exposure (Üst Üste Çekim) özelliğini kullandığımızda ilk olarak ay fotoğrafını çekiyoruz, LCD ekranda ilk çektiğimiz görüntüyü opasitesi düşük olarak görerek ikinci fotoğraf için kadrajımızı oluşturabiliyoruz. İkinci fotoğrafı çektiğimizde makine her 2 kareyi birleştirerek tek bir fotoğraf kaydediyor. 

Ortahisar

Yaklaşık 30 metre yüksekliğindeki bu yapı da tıpkı Uçhisar gibi zamanında kale olarak kullanılmış. Özellikle antika eşyalara ilginiz varsa Ortahisar’a mutlaka gitmelisiniz. Kale çevresindeki dükkanlarda bu ilginizin karşılığını bulacaksınız. Ancak bunun dışında sabahın ilk saatlerinde ve akşamın son saatlerinde karşı yamaca geçerseniz Ortahisar’ın etkileyici fotoğraflarını çekebilirsiniz. Ana yoldan kaleye doğru geldiğinizde aracınızla kalenin solundan devam ederseniz sabah çekim yapabileceğiniz tepeye doğru gidebilirsiniz. 

Akşam saatlerinde Ortahisar’a geldiyseniz kalenin sağ tarafından evlerin arasından 5 – 10 dakikalık keyifli bir yürüyüşle yine karşı yamaca çıkabilirsiniz. Bu sayede eski yerleşim, yeni binalar ve doğal oluşumu bir arada görebileceğiniz bir noktaya ulaşacaksınız. Geniş açı objektif kullanarak bu üçlü yapıyı bir arada gösterme şansınız da olacaktır.

Balonlar

Kapadokya’nın en çok ilgi çeken konularından biri de gün doğumunda bölgeyi gezmeye gelenleri farklı bir açıdan Kapadokya’yı görmelerini sağlayan sıcak hava balonlarıdır. Hem balonların uçuşa hazırlığı hem de gökyüzündeki görüntüleri etkili fotoğraflara yardımcı olur. Elbette balonla yapacağınız bir yolculuk da etkileyici görüntüler kaydetmenizi sağlayacaktır. 

Eğer balonları ana konu ve tek öge olarak kullanacaksanız tele objektifler en çok kullanacağınız ekipman olacaktır. 

Gerek ters ışıkta yapacağınız çekimler gerekse gökyüzüne düşüreceğiniz ve polarize filtreyle renkleri daha da canlandıracağınız çekimler de farklı görüntüler yakalamanızı sağlayacaktır. 

Eğer yüksek ve uygun bir tepe bulabilirseniz balonların vadiler arasında yapacağı yolculukları da fotoğraflayabilirsiniz. Bunun için de tele objektif kullanmanız kadrajınızı ayıklayarak temiz görüntüler oluşturmanıza yardımcı olacaktır. 

Açık Hava Müzeleri ve Kiliseler

Kapadokya’nın toprak yapısı kolay işlenebilen tuf ya da tufa denilen bir malzemeden oluşur. Bu nedenle birçok ev, kilise ve yerleşim kayalara oyularak oluşturulmuştur. Bu oluşumların yoğun olarak görülebildiği yerler elbette açık hava müzeleridir. Göreme ve Zelve’de bulunan açık hava müzeleri, her ne kadar birbirine paralel vadilerin en az biri kapalı olsa da, genel görüntüler için en uygun yerlerdir. Bu amaçla geniş açı objektifleriniz ve polarize filtreleriniz hazır olursa etkileyici kadrajlar oluşturabilirsiniz. 

Aynı zamanda kaya kiliselerinin iç bölümlerinde duvarlarda yer alan ikonalar ve freskler de iyi fotoğraf konularıdır. Açık Hava Müzelerinde genelde kiliselerin iç bölümlerinde fotoğraf çekimlerine izin vermezler. Tripod vb bir yardımcı ekipmanla çekim yapmak isterseniz görevliler size engel olabilir. Aynasız makinelerin küçük ve yetenekli olmaları bu tarz yerlerde daha kolay fotoğraf çalışmanıza yardımcı olacaktır. Ürgüp tarafında bulunan Pancarlık Vadisi’nde yer alan kilisede ise izne ihtiyaç durmadan da çekim yapabiliyorsunuz. Kapıdan gelen ışığı da kullanarak farklı kadrajlar oluşturmak mümkündür. 

Vadiler

Kapadokya’nın hemen her bölümü çeşitli oluşumların yer aldığı vadilerden oluşur. Bu nedenle bölgeye yapacağınız bir yolculukta birkaç gününüzü bu vadiler çevresinde ve içinde fotoğraf yürüyüşleri yapmaya ayırmalısınız. Vadilerin genel görüntüleri için geniş açı objektif ve kısık diyafram kullanmak en doğru tercihlerdir. Aynı zamanda uygun koşullarda kullanacağınız polarize filtre de kontrastı arttırarak, renklerin daha güçlü oluşmasını da sağlayacaktır. 

Vadi içlerinde yapacağınız yürüyüşlerde, doğal oluşumlar arasında yürüyüş ya da doğa sporları yapan diğer kişileri de göreceksiniz. Bu kişiler de fotoğraf konularınız olabilecektir. 

Neredeyse her döndüğünüz yönde, ilerlediğiniz her tarafta farklı oluşumlar ve görüntüler bulabileceğiniz vadilerle karşılaşacaksınız. Güvercinlik Vadisi, Aşıklar Vadisi, Avcılar Vadisi gibi gördüğünüz her tabelayı takip edebilir ve etkileyici görüntülere ulaşabilirsiniz. Bununla birlikte günün belli dönemlerinde mutlaka görülmesi tavsiye edilen vadiler de vardır. Kızılçukur Vadisi, özellikle günbatımında ziyaret edilmesi gereken noktalardan biridir. Yine de aynı bölgenin Çavuşin tarafından gündüz saatlerinde de çevresiyle birlikte fotoğraflanması mümkün olacaktır.

Aynı bölge günbatımına doğru gittiğinizde alacağı renkle fotoğrafa doyamayacağınız bir nokta olacaktır. İster farklı bir tepeden isterseniz vadinin içinden günün son ışıklarının yardımıyla etkileyici fotoğraflar üretebilirsiniz. 

Günbatımı

Kapadokya’nın hemen her tarafına dağılmış peribacaları günün farklı saatlerinde etkileyici fotoğraflar verebiliyor. Ancak neredeyse tüm peribacaları vadi içlerinde yer aldığı için kontur hatlarının çevreden ayrılabilmesi için bu peribacalarının yanına kadar gitmeniz, zaman zaman da yere uzanarak çekim yapmanız gerekebilir. 

Bu peribacalarından sıklıkla ziyaret edip fotoğrafladığımız en önemli örneği Çavuşin kasabasının karşısında yer alıyor. Geniş bir düzlüğün ortasında yer alan peribacasına uzaktan baktığınızda arkadaki tepeyle birbirine karışmış olarak görünür. Ancak stabilize yolu takip ederek peribacasının yanına ulaşırsanız peribacasını gökyüzüne denk getirebilir ve günbatımında ters ışıkta silüet fotoğraflarını çekebilirsiniz.

Bu tarz fotoğraflarda ışık ölçümünü gökyüzünden yapmanız silüet oluşmasının ilk adımıdır. JPEG formatta çekim yapan dostlarımız günbatımı fotoğraflarında White Balance (Beyaz Ayarı) olarak Cloudy (Bulutlu) ayarını tercih ederlerse oluşacak sıcak tonlardan memnun kalacaklardır. 

Gece çekimleri

Kapadokya hemen her mevsim pek çok fotoğraf çalışmasına imkan sağlayan bir bölge olduğu gibi gece yıldız çekimleri için de birçok fırsat verir. Özellikle vadilerin iç bölümlerine doğru ilerlediğinizde çevreden farklı hiçbir ışık kaynağının kadrajı etkileme şansı kalmaz. Bu sayede yıldız çekimleri için istenen karanlık ortam sağlanmış olur. 

Yıldız çekimlerinde ilk yaptığımız şey bir pusula ya da akıllı telefonlarda yer alan uygulamalar ile Kutup Yıldızını bulmaktır. Bu sayede çekeceğimiz fotoğraf için açımızı belirleme şansımız oluyor. 

Yıldız çekimlerinde makinenizi M (Manuel) modda kullanmanız, netliğini de M (Manuel) olarak ayarlamanızı öneriyorum. Makinenizde bulunun Uzun Pozlamada Kumlanma Giderici ya da Gren Önleyici (Long Exposure Noise Reduction) özelliğini mutlaka açmanızı öneriyorum. Noise (kumlanma) dijital makinelerde sadece yüksek ISO kullanıldığında ortaya çıkmıyor. Uzun süreli pozlamalarda da yan yana bulunan pikseller birbirini etkileyerek Noise (kumlanma) oluşmasına sebep oluyor. Bu nedenle makinenizin bir yazılım ile bunları temizlemesinde büyük fayda var. Elbette bu yazılım çekim süreniz kadar kayıt süresi ekliyor ki bu yaklaşık 30 – 45 dakika sürecek bir pozlamada oldukça uzun bir kayıt süresine denk geliyor. Yine de sonuç inanılmayacak kadar başarılı… O nedenle mutlaka bu özelliği kullanmanız gerekiyor.

Yıldız çekimlerinde bir kaç farklı teknik uygulanabiliyor. Bunlardan birincisi tüm çekimi tek bir karede yapmak. Bunun için ISO 100 olarak ayarlanıyor. Diyafram 2,8 gibi açık bir değere getiriliyor ve pozlama süresi 10 – 15 – 20 – 30 dakika gibi sürelerle deneniyor. Süre ne kadar uzarsa yıldızların oluşturacağı çizgiler daha da uzayacaktır.

Bu çekimlerde oluşabilecek sorun iki tane:

1) Uzun pozlama nedeniyle Noise – kumlanma oluşabilir.

2) Yine uzun pozlama sebebiyle gökyüzünde tam siyah yerine dokulu siyah ya da daha açık renk bir ton oluşabilir.

Ancak bir ikinci yöntem de yıldız fotoğraflarında çok önerilen bir çalışmadır. Bu yöntemde ISO (makinenizin performansına göre) 800 ya da 1600’e getiriliyor. Diyafram 5,6 – 8 gibi ortalama bir değerde kullanılıyor. Enstantane 30 saniye olarak ayarlanıyor. Peş peşe yapılan 80 – 100 adet çekim bir görüntü işleme programında birleştirilerek fotoğraf oluşturuluyor. Bu tekniği denemek istediğinizde Olympus makinelerde bulunan LiveComp özelliği inanılmaz kolaylıkta çekimler yapmayı sağlıyor. Comp yani Composite özelliği Karma Çekimi ifade ediyor. Live ise bu işlem yapılırken ekranda fotoğrafın gelişimini görebildiğinizi. Tıpkı eskiden karanlık odada kart banyosu esnasında fotoğrafın oluşumunu görebildiğiniz gibi bu işlem sırasında da fotoğrafın oluşumunu izleyebiliyorsunuz. Doğal olarak dilediğiniz zaman, sizce fotoğrafın yeterince oluştuğuna inandığınız zaman çekimi sonlandırabiliyorsunuz.

Bu çekim tekniğinin bir başka özellliği de Long Exposure Noise Reduction (Uzun Pozlamada Gren – Kumlanma Giderme) işleminin çok kısa sürede tamamlanması. Böylece çok kısa sürede yeni bir çekim için makinenizi kullanabiliyorsunuz. Aksi takdirde Kumlanma Giderme pozlama süreniz kadar bir sürede kayıt yapacak ve makinenizin bu işlemi bitirmesini beklemek durumunda kalacaksınız. Bu teknikte makine seçtiğiniz sürede ilk pozlamayla her şeyi kaydediyor. Daha sonra seçtiğiniz süre aralığıyla sadece yeri değişen yıldızları tekrar nokta nokta olarak kaydediyor, çevre sabit kalıyor, ışığı değişmiyor. 30 dakika boyunca 45 kez bu işlemi yapan makinede yıldız çizgilerini kaydedebiliyorsunuz. 

Elbette böyle kısa bir yazıda Kapadokya’nın her bir noktasını ve çekilebilecek her fotoğraf konusunu anlatmak imkansız. Yine de yapacağınız bir fotoğraf yolculuğu için ilk ipuçlarını verebildiğimi umut ediyorum…